Ես չեմ կարծում, որ Ղարաբաղում պատերազմական գործողություններ լինեն, որովհետև Ադրբեջանը չի գնա այդ քայլին` հասկանալով, որ շատ կտուժի: Բլից քայլեր, ավելի խորացված ռազմական ակտեր կարող են լինել, բայց ընդհանրապես, աշխարհն այսօր չի գնա մեծ պատերազմի: Բոլորը լավ պատկերացնում են դրա հետևանքները, որ դա կարող է բոլորի վերջը լինել:

Թուրքիայի վարչապետի հայտնվելը դատապարտանքի և զորակցության քայլարշավին որոշ նախաբան ուներ. Անկարայի հայտարարությունները` ահաբեկչությունը դատապարտող ու տակավին այն կանխարգելող գործողությունների մասնակցելու պատրաստակամության դրսևորումով, Դավութօղլուի ճանապարհն էր հարթում դեպի Փարիզ։

«Պարոն Ալիևը, իհարկե, միակ բռնապետը չէ, ում հմուտ քաղաքականությունն ու բնական պաշարների նկատմամբ վերահսկողությունը ստիպում են ամերիկյան և եվրոպական քաղաքական գործիչներին բախվել, ինչպես WikiLeaks-ն էր նշել, «ԱՄՆ շահերի և ԱՄՆ արժեքների միջև սկզբունքային ընտրության հետ»: Նրա հայրը՝ Հեյդար Ալիևը, իշխել է Ադրբեջանում 1969-ից մինչ մահը՝ 2003թ., նախ որպես խորհրդային առաջնորդ, ապա՝ որպես նախագահ»:    

Հրեական և իսրայելական լուրերի JNS.org կայքը տեղադրել է Արյե Գուտի թունոտ, հակահայկական հոդվածն ամպագոռգոռ խորագրով՝ «Հակասեմիտիզմը Հայաստանում. հստակ և այժմեական վտանգ»: Տասնյակ ադրբեջանական և թուրքալեզու լրատվամիջոցներ շտապեցին վերահրապարակել այս հայատյաց քարոզչությունը՝ ընդգծելով, որ այն վերցված է «հանրաճանաչ» իսրայելյան լրատվական աղբյուրից: Հնարավոր է, որ հոդվածը գրվել է Բաքվում, տեղադրվել իսրայելական և հրեական հրապարակումներում, ապա արտատպվել Ադրբեջանում՝ ընթերցողների մոտ ստեղծելով այնպիսի տպավորություն, որ այն գալիս է երրորդ կողմի անաչառ աղբյուրից:

Էրդողանի կիրառած առաձգականությունը այս խաղում բավական նեղացել է։ ՌԴ նախագահի Անկարա կատարած այցելությանը անմիջապես հետևած ԵՄ-ի պատվիրակության այցելությունը միայն Անկարային սիրաշահելու փորձերով չի բացատրվում։ Այստեղ հստակ ճնշում կա ԻՊ-ի զարգացման և տարածման ընթացքին մեծ աջակցություն ցույց տված Անկարայի վրա, որի ղեկավարը Իսլամական համագործակցության կազմակերպության երկրների համաժողովում իր ելույթում ասել էր. «Արևմուտքը չի սիրում մուսուլմաններին, նրանք ժպտում են մեր երեսին, միաժամանակ հրճվում մեր և մեր երեխաների մահերով:

2014-ի գարնանը Չինաստանը ստորագրեց գերշահավետ պայմանագիր Ռուսաստանի Դաշնության հետ, ըստ որի Չինաստանը ցածր գներով գնելու է ռուսական գազ, տնտեսելով միլիարդավոր դոլարներ: Նշենք, որ Ռուսաստանը ստիպված գնաց այս քայլին, կանխատեսելով, որ մոտ ապագայում արտաքին շուկայի շատ մեծ սեկտոր է կորցնելու, և չի կարողանալու իրացնել գազը, իսկ Չինաստանը այդ ստեղծված իրավիճակից օգտվեց:

Այսօր միայն ծույլը չի քննադատում մեր արտաքին քաղաքականության ձախողումները՝ մեղադրելով արտգործնախարարությանը և նրա ղեկավարին։ Մինչդեռ անհաջողությունների պատճառը չպետք է փնտրել առանձին գործչի կամ գերատեսչության աշխատանքներում։ Դրանք համակարգային արատների հետևանք են, որոնք հնարավոր կլինի շտկել՝ XXI դարի համամարդկային և դեմոկրատական արժեքների որդեգրման ու իրագործման դեպքում։

Վերջին տարիներին մեծանում են թուրք մտավորականների, գիտաշխատողների, լրագրողների և իրավապաշտպանների շարքերը, որոնք համարձակ դիրքորոշում են դրսևորում Հայոց ցեղասպանության հարցի վերաբերյալ՝ ընդդեմ իրենց կառավարության ժխտողականության: Չնայած նրանց դեռևս փոքրաթիվ քանակին և նախագահ Էրդողանի վրա ունեցած չնչին ազդեցության՝ պայքարը հանուն ճշմարտության և արդարության պետք է իրականացնել երկու ճակատով՝ Թուրքիայի ներսում և դրսում:

Նախարարի ելույթին ներկա էին Շվեդիայի պետական գերատեսչությունների, դիվանագիտական կորպուրսի, գիտական կենտրոնների և համալսարանների ներկայացուցիչներ, քաղաքական վերլուծաբաններ: Նախարար Նալբանդյանը պատասխանեց Հայաստանի արտաքին քաղաքականության, տարածաշրջանային և միջազգային խնդիրների նկատմամբ ՀՀ մոտեցումների վերաբերյալ ներկաների բազմաթիվ հարցերին:

Հայաստանը ոչ միայն պետք է հակահարված տա Ադրբեջանին, այլ նաև ձեռնարկի դիվանագիտական բոլոր անհրաժեշտ միջոցները՝ բացահայտելու և դատապարտելու այն երկրին, որի վաճառած հրթիռների միջոցով Բաքուն խոցել է հայկական ուղղաթիռը: Պետք է նշել, որ վերջին տարիներին Իսրայելը և Ռուսաստանը միլիարդավոր դոլարների ժամանակակից ռազմական տեխնիկա են վաճառել Ադրբեջանին:

Միջազգային իրավունքի տառի համաձայն՝ եթե ինքնաթիռը խփված է իր տարածքում, իրավական տեսակետից շատ դժվար է այնտեղ որևէ բան գտնել, քանի որ իր օդային տարածքն է խախտել: Ինչ վերաբերում է նրան, որ Ղարաբաղն իրենց օդային տարածքն է, այստեղ մեծ հարց է բացվում, քանի որ 94 թվականին, երբ զինադադարի պայմանագիր ստորագրվեց, այնտեղ չէր ասվում, որ Ղարաբաղի օդային տարածքում ոչ մի ինքնաթիռ չպետք է թռչի, այնպես որ, սա նրանց մեծ բացն է: Եթե խփված ուղղաթիռը չեզոք տարածքում է կամ Ղարաբաղի օդային տարածքում է, այդ դեպքում որևէ արդարացում գոյություն չունի:

Ադրբեջանի Պաշտպանության նախարարությունն ավելի ուշ հանդես եկավ հատուկ հայտարարությամբ՝ նշելով, թե հայկական ռազմական ուղղաթիռը ոչ թե խախտել է սահմանը, այլ առաջին գծից 500 մետր հեռավորությունից հարձակման կուրս է վերցրել ու փորձել կրակել Ադրբեջանի դիրքերի վրա: Հենց դա է իբրև եղել պատճառը, որ նրանց հակաօդային ուժերը ոչնչացրել են ՄԻ-24-ը: Արդեն գիշերը ադրբեջանցիները տեսանյութ տարածեցին՝ ցույց տալով, թե ինչպես են կործանում հայկական ուղղաթիռը:

Տասնամյակներ շարունակ թուրքական իշխանությունները համակարգված ձևով թաքցրել են հայկական եկեղեցիների և հուշարձանների իսկական ինքնությունը, որպեսզի ոչ ոք չհիշի, որ հայերը հազարավոր տարիներ ապրել են այժմ Թուրքիայի Հանրապետության կողմից բռնագրավված հողերի վրա: Չբացահայտելով հայկական քաղաքակրթության հետքերը, թուրք պաշտոնյաները հուսով էին, որ այդպես հարկ չի լինի բացատրել հայերի անհետացումը. ևս մեկ թուրքական ժխտողականության դրսևորում:

«Գազի գնի վերաբերյալ բանակցության արդյունքները պետք է ձեռնտու լինեն բոլոր կողմերին: Խոսել Ռուսաստանի ձմեռային, աշնանային կամ այլ եղանակային սպառնալիքների մասին, սխալ է, որովհետև մենք տնտեսական ճնշումների պատճառով չենք կարող գնալ զիջումների»,-նշել է դեսպան Իվան Կուխտան:

Բացի Լեռնային Ղաարաբաղի հիմնախնդրի շուրջ քննարկումներից, այսօր առավոտյան Ֆրանսուա Օլանդի հետ մեր Նախագահի կայացած հանդիպման առաջին մասը նվիրված էր Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև երկկողմ  հարաբերություններին։

Ամերիկացի ֆինանսիստ միլիարդատեր Ջորջ Սորոսը հայտարարել է, որ Ռուսաստանը վտանգ է ներկայացնում Եվոպայի գոյությանը և նախազգուշացնում է Արևմուտքին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ կուլիսների հետևում համաձայնագրեր չկնքել, որոնք նրան ազատություն կտան գործելու Ուկրաինայում կամ նախկին Խորհրդային Միության այլ շրջաններում:

Հայ-ռուս սլավոնական համալսարանի համաշխարհային քաղաքականության և միջազգային հարաբերությունների ամբիոնի վարիչ, արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանն այս հարցի առնչությամբ տեսակետ հայտնեց, թե նման հայտարարությամբ հանդես է եկել ոչ միայն Գերմանիայի արտգործնախարարը․ նույն բանն ասել է նաև դեսպան Անրի Ռենոն գնալուց առաջ, նույն բանի մասին խոսել է Ջոն Հեֆֆերնը, ինչպես նաև իրանցիները։

Միջազգային փորձագիտական խավը հետզհետե ավելի ընդգծված ձևով է խոսում Թուրքիայի դերի լուսանցքայնացման կամ ընդհանրապես Թուրքիայի մեկուսացման գործընթացի մասին: Խնդիրը վերաբերում է Քոբանիի պատերազմին Թուրքիայի կիրառած երկակի խաղին, որ հայտնապես չի տեղավորվում տարածաշրջանի նկատմամբ ԱՄՆ-ի ունեցած պատկերացումների ընդհանուր պարունակում:

Թուրքիայի նախագահը «Մարմարա» համալսարանում անդրադարձել է պատմական իրադարձությունների մասին ուսումնասիրություններ կատարելու կարևորությանը, 1915-ի դեպքերին, քննադատել է Անկարայի նախկին քաղաքականությունը` «չլսենք, չտեսնենք»-ի , հայտարարել, որ 1915-ի դեպքերի 100-ամյակին առանձնահատուկ կերպով պիտի զբաղվեն այդ հարցով:

Ստորև հրապարակվում է Դիմումի լրիվ տեքստը, որը տրամադրել է Քաղաքական գիտության Հայաստանի ասոցիացիայի նախագահ, քաղաքական գիտությունների դոկտոր (ՌԴ), Պաշտպանության ազգային համալսարանի (ԱՄՆ) առաջատար հրավիրված պրոֆեսոր և Հարվարդի համալսարանի Ջ. Քենեդիի անվան Պետութենաշինության դպրոցի հրավիրված հետազոտող, ՌԴ Ռազմական գիտությունների ակադեմիայի ընտրված իսկական անդամ, գեներալ-մայոր Հայկ Քոթանջյանը:

Այսօր ՆԱՏՕ-ի գերխնդիրը Թուրքիայի տարածքային ամբողջականության պահպանումն է: Յենս Ստոլտենբերգը այսպիսով ուզում է ասել, որ ռազմաքաղաքական սեղանի վրա այսօր քննարկման նյութ է Թուրքիայի տարածքային ամբողջականության պահպանումը: Իր հերթին, պահպանման անհրաժեշտության ընդգծումը մտածելու տեղիք է տալիս , որ վտանգը թակել է Թուրքիայի սահմանները:

Պատգամավոր Օֆիր Ակինուսը ելույթում նշել է. «Դուք հիշում եք, որ 2011-ի փետրվարին ահաբեկչական սպառնալիքի պատճառով Բաքվում Իսրայելի դեսպանատան աշխատանքը կասեցվեց: Դա տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ Իսրայելի կառավարության ահաբեկչության դեմ պայքարի կենտրոնակայանը զգուշացրեց իսրայելցիների դեմ հարձակումներ կազմակերպելու ծրագրերի մասին: Այսօր էլ նույն պատմությունն է, Ադրբեջանը երբեք չի եղել մեզ համար ապահով կամ վստահելի գործընկեր»:

Այս տարի լրանում է իր մասշտաբների և դաժանության մեջ աննախադեպ մարդկային մեծ աղետի` Առաջին համաշխարհային պատերազմի հարյուրամյակը: Այն խլեց մոտ 14 միլիոն մարդկային կյանք, որոնցից 5 միլիոնը քաղաքացիական անձինք էին, իսկ 9 միլիոնը՝ զինվորականներ: Միլիոնավոր մարդիկ էլ վիրավորվեցին, դարձան ռազմագերիներ կամ տեղահանվեցին՝ ստիպված լինելով լքել իրենց հայրենի հողերը: Վերջիններիս թվում էին նաև հայերը, ովքեր գրեթե բնաջնջվեցին երկրի երեսից:

Միջազգային հանրությունը պետք է անհապաղ կանգնեցնի, ամրատախիլ անի քաղաքակիրթ մարդկությանը սպառնացող այդ ժանտախտը, կտրի դրա սնուցման, ֆինանասնավորման, աջակցության, հովանավորման ուղիները:

2014-ին 307 տարվա կայսրության ղեկավարները երկար խորհրդակցեցին, քննարկեցին բոլոր վտանգները, որոնք կարող են գլուխ բարձրացնել անկախ Շոտլանդիայի պարագայում ու առաջարկեցին այնպիսի պայմաններ, որոնք շոտլանդացիներին կապահովեն փաստացի անկախություն, սոցիալ-քաղաքական լավագույն պայմաններ՝ բայց Անգլիայի, Հյուսիսային Իռլանդիայի և Ուելսի հետ միասին, մեկ միության մեջ: