Տվյալ հոդվածը նպատակ ունի նկարագրել ԳՀՀԾ-ի հիմնական դրույթներն ու ներկայացնել, թե ըստ ԳՀՀԾ-ի ի՞նչ են պարտավորվել Իրանն ու ԵՄ3+3-ը, ի՞նչ են շահել բանակցող 2 կողմերը: Հոդվածի ուսումնասիրության նյութ է հանդիսացել ԳՀՀԾ-ն և ՄԱԿ ԱԽ թիվ 2231 բանաձևը:

Որպես հետևանք` 19-րդ դարում, որն ըստ  միջազգային հարաբերություններն ուսումնասիրող գիտնականներից մեկի` տևել է 1815-1914թթ, փոքր էին այն պետությունները, որոնք չէին համարվում մեծ ուժեր: Պատճառն այն էր, որ եվրոպական  կայսրությունների իշխանության տակ էին գտնվում ամբողջ աշխարհով սփռված շատ այլ տարածքներ, և  շուրջբոլորը պարզապես չկային բավարար ինքնիշխան պետություններ ‹‹միջին ուժերի›› կատեգորիան կյանքի կոչելու համար:

Եթե մինչև վերջերս արտաքին քաղաքականության գլխավոր և որոշիչ գործոնը համարվում էր կոպիտ ուժը (hard power), ապա համընդհանուր փոխկապակցվածության, գլոբալիզացիայի և ինտեգրացիայի պայմաններում  ուժի և զանգվածային ոչնչացման զենքի կիրառումը անպայմանորեն կարող է դառնալ այն օգտագործողի կործանման պատճառը:

Նրանք կգիտակցեին նաև, որ անգամ նահանջելու դեպքում, զանգվածները, որոնք մեկ անգամ անցել են այս օրերի համալսարանը և պայքարի Ռուբիկոնը, ուշ թե շուտ վերադառնալու են ավարտելու համար սկսված երկխոսությունը, որն այդ դեպքում չի սահմանափակվի լոկ էլեկտրաէներգիայի  վճարով: Այսպիսիք են քաղաքականության օրենքներն ու կանոնները: Եվ նրանք գործում են մեր կամքից անկախ:

Էդվարդ Նալբանդյանը ներկայացրել է Հայաստանի վերաբերմունքը համաշխարհային և տարածաշրջանային քաղաքական զարգացումների նկատմամբ: Հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը ևս քննարկման առարկա է, Չեխիայի արտգործնախարարը կողմ է միայն խաղաղ բանակցությանը միայն ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ֆորմատով: Ադրբեջանի սպառնալիքներն ու հակահայկական քարոզչությունը, Էդվարդ Նալբանդյանի համոզմամբ, արդեն ձանձրացրել են միջազգային հանրությանը:

1989 թվականի  նոյեմբերի 9-ը կմտնի Եվրոպայի ժողովուրդների պատմության մեջ որպես ազատության, դեմոկրատիայի և մարդու իրավունքների հավերժացման տարեթիվ: Հազարավոր ցուցարարներ ոգևորությամբ ու ցնծությամբ փլեցին Բեռլինի պատը նրա քարերի տակ թաղելու համար սառը պատերազմի մռայլ տարիների հիշողությունները:

Դա ժողովրդական զանգվածային բողոքի ակցիաների ժամանակ էր: Միանգամից պարզ դարձավ, որ այդ ակցիաները անարդյունավետ լինել չէին կարող: Ցուցարարներին չհաջողվեց միանգամից փոխել Էրդողանի իշխանությունը, բայց նրանք համակարգը խարխեցին այն աստիճան, որ կառավարող կուսակցությունը ի վիճակի չէր ընտրության ժամանակ մեծամասնության ձայնն ստանալ:

Ազգային խնդրի ակտիվ շահարկում, ահա թե որն է միջտարածաշրջանային հարաբերություններում ադրբեջանական էներգակիրներին ու վրացական ճանապարհներին Հայաստանի արդյունավետ պատասխանը: Թեև մեր պատասխանի տարածաշրջանային զարգացումների ներքո ձևավորված էկվավալենտային արժեքը հավասար չէ հարևանների ունեցած միավորային կշռին, սակայն աշխարհաքաղաքականության ներքո ընթացող վերաձևումների ներքո արժևորվում է արդեն մեր կշիռը:  

Իր անմիջական հարևանների նկատմամբ ռազմական գերակայությունն ու ռազմականացման տեմպերը կարող են տարածաշրջանում բերել նոր ապակայունացում ու ռազմական բախումներ: Հատկապես վերջին շրջանում իր որոշ հարևանների  ու տարածաշրջանի երկրների` մասնավորապես Կիպրոսի Հանրապետության ու Սիրիայի Արաբական Հանրապետության հետ ռազմական վերջնագրերի լեզվով խոսելը պայմանավորված են նրանց նկատմամբ ռազմական ուժերի  գերակայությամբ ու հնարավորություններով:

Մասնակցային նախապայմաններ. Արևելյան գործընկերության երկրների՝ Ուկրաինայի, Մոլդովայի, Վրաստանի, Բելառուսի, Հայաստանի և Ադրբեջանի 18 -26 տարեկան երիտասարդ լրագրողները կարող են ծրագրին դիմել՝ ներկայացնելով «Լրագրությունը քաղաքականության, քարոզչության և բանտի միջև» թեմայով անգլերեն շարադրված հայտ, նկարագրելով իրենց փորձը, որ ձեռք են բերել որպես լրագրող իրենց գործունեության ընթացքում:

1980 թվականին թուրքիայում տեղի ունեցած պետական հեղաշրջումից հետո արգելվեցին մի շարք քաղաքական կուսակցությունների՝ այդ թվում ազգայնական կուսակցության գործունեությունը և նրա անդամները մտան այլ իսլամիստական գաղափարական կուսակցությունների մեջ: Սակայն 1993 թվականին Ազգայնական կուսակցությունը վերաբացվեց և շարունակեց գործել հիմնադիր Ալփարսլան Թյուրքեշի գլխավորությամբ:

ՆԱՏՕ-ի ներկայիս ընդլայնումը դեպի Արևելք ռազմաքաղաքական լուրջ վտանգ է պարունակում և, գրեթե, խարխլում է (ինչի ապացույցն է ՌԴ ներկայիս գրեթե զրո ազդեցությունների շրջանակը նախկին Վարշավյան դաշինքի կամ արևելաեվրոպական երկրներում) ՌԴ աշխարհաքաղաքական դիրքերը ԱՊՀ տարածաշրջանում, ինչը աշխարհաքաղաքական հետագա վայրիվերումներում կբացառի ռուսական որևէ գործոնի առկայություն:

Մաքիավելիի ընդդիմախոսներն առաջին հերթին դատափետում են նրա հետևյալ պոստուլատը. ‹‹…բոլոր գազաններից՝ տիրակալը թող նմանվի երկուսին՝ առյուծին և աղվեսին: Առյուծը վախենում է թակարդներից, իսկ աղվեսը` գայլերից, ուրեմն պետք է աղվեսի նմանվել, որպեսզի կարողանաս թակարդները շրջանցել և առյուծի, որպեսզի գայլերին վախեցնես››:

Եթե հայրենի ներքաղաքական դաշտում ձևավորված ավանդույթի համաձայն բարձրաստիճան պաշտոնյաները համարվում են անփոխարինելի, և  ձախողումների համար նրանց սպասվում է, ոչ ավել ոչ պակաս, արձակուրդ Միացյալ Նահանգներում, ապա ...