Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության դեսպան Մաթիաս Քիսլերն իր ողջույնի խոսքում դրվատեց Հայաստանի և Գերմանիայի միջև արդյունավետ համագործակցությունը: «Գերմանիայի կողմից տարվող զարգացման քաղաքականության առանձնահատկություններից մեկն էլ գործընկերների հարցում կողմնորոշվելն է: Նաև հենց այս պատճառով են մեր նախագծերն այսքան արդյունավետ»,-նշեց դեսպանը:

Ստրատագեման հիշատակվում է Սուն-ցզիի ( Ք.ա. 551-479) ռազմական արվեստի վերաբերյալ տրակտատում, որն աշխարհի  ամենահին ձեռագիրն է, իսկ հեղինակը Կոնֆուցիի հասակակիցն է:  Անտիկ դարերում ստեղծված  36  ստրատագեմաներն այսօր էլ չեն կորցրել իրենց քաղաքական արժեքը և լայնորեն կիրառվում են, ինչպես մեծ և միջին, այնպես էլ փոքր պետությունների դիվանագիտական պրակտիկայում:

2016թ. նոյեմբերի 9-ին ԱՄՆ-ում տեղի ունեցած նախագահի ընտրությունը "Երկրաշարժ" են անվանել փորձագետներն ու վերլուծաբանները: Ինչպե՞ս կարողացավ Դոնալդ Թրամփը շրջանցել Հիլարի Քլինթոնին և ընտրվել ԱՄՆ նախագահ: Թեմայի վերաբերյալ Հանրային հեռուստաընկերության եթերում խոսել է արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանը:

Տեղի ունեցավ Եվրոպական քաղաքական քարտեզի ձևավորում, ինչպես նաև պետությունների, այդ թվում փոքր պետությունների հայեցակարգի ձևավորում։  Արդյո՞ք քառորդ դար մխացող կոնֆլիկտից հետո Երևանը և  Բաքուն նույնպես կգան հիմնահարցի արդարացի հանգուցալուծման և կհաստատվի՞ տարածաշրջանում  խաղաղություն։

Խոսելով ռազմավարական նշանակության «Իսկանդեր» զենքի առկայության մասին՝ Նավասարդյանն այն նմանեցրեց ամանեղենի խանութում կռվի պատրաստվող  երկու փղերի հետ: Ռազմավարական զենքը նման իրադրության պայմաններում չի կարող դրական  դեր խաղալ: Ոչ Երեւանը, ոչ էլ Բաքուն չեն կարող «Իսկանդեր» օգտագործել, դա բացառվում է՝ ասաց դիվանագետը։

​Արժեքներն որպես մտավոր-իմացական, էսթետիկական և պրակտիկ-բարոյական ոլորտներում մարդկային մտքի դրսևորման տարբեր ձևերի ու հնարավորությունների արտահայտություն, արդարև արժանացել է պատշաճ ուշադրության և խորազննին ուսումնասիրության հասարակական տարբեր գիտությունների, մասնավորապես՝ աքսիոլոգիայի կողմից: 

Ամբողջ խնդիրը կենտրոնանում էր այն պահանջի վրա, որ ռուսներն անընդհատ արծարծում էին` տարանջատել ընդդիմադիր զինյալներին ահաբեկչական խմբավորումներից։ Դեպքերը այնպես էին ստացվում, որ հակակառավարական ուժերի գրոհներում որոշ պահերի մշուշ էր ստեղծվում զինյալ տարրերի ինքնության վրա, նրանց պատկանած կազմակերպությունների առումով։

Ամերիկացի-հրեա հանրահայտ պրոդյուսեր Վալթ Դիզնին հաստատապես չէր էլ պատկերացնի, որ իր «Lady and Tramp» մուլտֆիլմը տասնամյակներ անց կարող է իրական կերպարանք ստանալ, այն էլ ԱՄՆ նախագահական ընտրությունների մակարդակով, երբ Դեմոկրատ «Lady»-ն (Հիլարի Քլինթոն) դեմ-հանդիման է կանգնել Հանրապետական Tramp-ին:

Արդի միջազգային քաղաքական գործընթացներում տարածաշրջանային ինտեգրացիոն բազմակողմ հարթակներն ամենաարագ զարգացող ուղղություններն են, որոնք վաղուց ապացուցել են իրենց արդյունավետությունը: Մերձկասպյան-սևծովյան տարածաշրջանում արդեն երկու տասնամյակ գործում է այդպիսի համագործակցության հարթակ՝ ի դեմս Թուրքիա-Վրաստան-Ադրբեջան առանցքի:

Վախենալով Մոսկվայի և Թեհրանի պատասխան քայլերից` Անկարան այն ժամանակ կասեցրեց իր գործողությունները։ Ռուսական լրատվամիջոցները  երեկ հայտնեցին, որ Մոսկվան անհանգստացած է թուրքական ագրեսիայի կապակցությամբ, իսկ  թուրքական կողմը պաշտոնապես հայտարարեց, որ իր գործողությունները համաձայնեցված են հյուսիսային հարևանի հետ։

Հայաստանի ԱԳՆ-ն վարում է կրավորական քաղաքականություն՝ կարծում է Արման Նավասարդյանը. «Համաշխարհային հանրությունը կարծես տեղյակ չէ, որ Ադրբեջանում պետական մակարդակով տարփողվում է ֆաշիստական գաղափարախոսություն, քսենոֆոբիա, մարդատյացություն: Ասում են՝ եթե մենք մտնենք Ստեփանակերտ, ամեն մի ադրբեջանցի պետք է կտրի մի հայի վիզ: Ահաբեկչության դեմ պայքարի ինչպիսի՞ համագործակցություն կարող է լինել նման երկրի հետ»:

Լրատվությունը մեկնաբանական չէ եւ պարզապես վերաբերում է Սահմանադրական փոփոխության ընթացակարգի լուսաբանմանը: Սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծը դեռևս չէ հրապարակվել, հետեւաբար իրավաբանական քննարկումները առայժմ մնում են փակ, եւ Արցախի հանրությունը պետք է սպասի իմանալու համար նոր առաջարկների առավելություններն ու անպատեհությունները, որպեսզի դիրքորոշվի:

Ալիեւի պատկերացրած ստատուս քվոյի փոփոխության համար, մնալով միջազգային ընտանիքի կատարած հայտարարության մեջ տեղ գտած առաջադրանքների սահմաններում, նախ պետք է Բաքուն համաձայն լինի 1994-ին կայացած հրադադարի համաձայնագրի լիակատար հարգմանը եւ դրա երաշխիքների համար անհապաղ (քանի որ Ալիեւը ևս ուզում է, որ հակամարտությունը կարգավորվի ամենակարճ ժամանակամիջոցում) համաձայնություն հայտնի եւ գործնապես օժանդակի, որ հետաքննության մեխանիզմները հաստատվեն շփման գծի վրա:

Հայկական դիվանագիտությունը պետք է կանխարգելիչ ծրագիր ունենա` օգտվելու  «Սպառնալիքի տակ պարտադրված որոշումից հրաժարվելու մասին» (Under duress) բանաձևից։ Այն հնարավորություն է ընձեռում  որևէ միջազգային կազմակերպությունում կամ ֆորումում մերժել այնպիսի բանձևի ընդունումը, որը հակասում է Հայաստանի պետական շահերին և ազգային անվտանգությանը։

Այս բոլորը պարզապես արագ նշումներ են և բանաձևի ազդեցության հզորությունը և Անկարայի ցուցադրած ջղաձգությունները ընդգծում են Բունդեսթագի ձեռնարկած  քայլի իրադրային նշանակությունը: Նշված հանգամանքները սակայն, առաւելաբար հետևողականության, համագերմանական բարդույթի, Վատիկանի ազդեցության տակ` վերաբերում են կրոնական ներշնչանքին:

Հայաստանից արձագանքներ կան Թուրքիայի հայերի պատրիարքի փոխանորդ Աթեշյանին, որը Էրդողանին ուղղված իր նամակում գրել էր, որ «վշտով» է ընդունել Գերմանիայի կողմից ընդունված՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին որոշումը: «Թարաֆ» թերթին տված հարցազրույցում Հայաստանի անկախ պատգամավոր Արագած Ախոյանն ասել է. «Պետության կողմը բռնելով՝ Աթեշյանն ուզում է երկարաձգել իր պաշտոնավարումը»:

Վերը շարադրված փաստերը և նյուանսները կարող են և չիմանալ Լեռնային Ղարաբաղի խնդրով Մինսկի խմբի  երկրների ներկայացուցիչները և Ադրբեջանական Հանրապետությունը ճանաչած մյուս պետությունները, բայց չէ՞ որ Ռուսաստանը գիտի ամեն ինչ: Մենք ողջունում ենք Ռուսաստանի ձգտումը ունենալ լավ հարաբերություններ և Ադրբեջանի և Հայաստանի հետ, բայց հերթական անգամ ոչ ի վնաս Հայաստանի:

Ադրբեջանցի թուրքը մեզ չի հարգում, ավելին՝ մեզ արհամարհում է և մեր իրավունքները չի ճանաչում: Հայի իրավունքը թուրքին ծառայելն է՝ ասել է մի թուրք պաշտոնյա 1915-ից առաջ: Եվ մինչև հիմա, ինչպես տեսնում ենք, նրանց մտածողության մեջ ոչինչ չի փոխվել: Փոխարենը փոխվել ենք մենք, իսկ եթե թուրքը դա չի ցանկանում ընդունել ու մեզ հետ հարգալիր հարաբերվել, նշանակում է` պետք է դա ստիպել նրան: Տվյալ պարագայում միակ միջոցը վախ հարուցելն է: Եթե այս տարիների ընթացքում մենք թուրքին չենք կարողացել հարգանք ներշնչել, հիմա, ուրեմն, պետք է վախ ներշնչենք, նրա գիտակցությանը հասցնենք այն ճշմարտությունը, որ ՄԵՆՔ Ի ԶՈՐՈՒ ԵՆՔ ԻՐԵՆՑ ՈՉՆՉԱՑՆԵԼ ԻՐԵՆՑ ԻՍԿ ՈՐՋՈՒՄ:

Այլեւս ակնհայտ է, որ կայծակնային այս պատերազմի եւ այլ սադրանքների նպատակներից մեկը նույն այս համաձայնագրի վիժեցումն է: Դրա  մեկ ապացույցն էլ ՄԱԿ-ում 2016 թ. ապրիլի 27-ին ադրբեջանցիների ներկայացրած դիմումն էր վերոնշյալ համաձայնագիրը չեղյալ հայտարարելու վերաբերյալ: Իհարկե, լուծելու համար հիմնական խնդիրը` ձերբազատվելու Ստեփանակերտի ստորագրությունից, ինչ որ փաստացի նշանակում է ճանաչել վերջինը իբրեւ հակամարտության կողմ եւ ավելին` կարգավիճակի ճանաչում:

Հաշվի առնելով Ադրբեջանի այս անպատասխանատու քայլից բխող հնարավոր վտանգավոր հետևանքները` ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարում է, որ Հայաստանը, հանդիսանալով զինադադարի հաստատման և դրա ամրապնդման մասին 1994-1995թթ. գործող համաձայնագրերը ստորագրած կողմ, ձեռնարկելու է բոլոր հնարավոր ջանքերը և իրակացնելու է անհրաժեշտ քայլերն Լեռնային Ղարաբաղի և նրա բնակչության անվտանգության ապահովման համար:

Բանավեճը, սակայն, որպես կանոն ընթացել է պաթետիկ-հուզական դաշտում, բերել հասարակական անջրպետների, և որպես կանոն, հանգել անպտուղ ավարտի` ի հայտ բերելով նորանոր «…մետեր» և «…ատյացներ»:

Հայաստանը, հավատարիմ լինելով Դաշինքի նպատակներին, շարունակում է մնալ վերջինիս բարեկամը: Սակայն, հաշվի առնելով ստեղծված իրավիճակը, Հայաստանը չի միանում ՄԱԿ քաղաքակրթությունների դաշինքի յոթերորդ ֆորումի հռչակագրի վերաբերյալ կոնսենսուսին: Ուստի կոնսենսուսի բացակայության պայմաններում հռչակագիրը չի կարող ընդունվել:

Դիվանագետ․ եթե Հայաստանը կտրվի ՌԴ-ից, հարվածի տակ կդնենք մեր պետականության հիմքերը․․․

«Մորսմաժորային իրավիճակներում միշտ փնտրում են մեղավորների: Այս դեպքում հիմնական թիրախ ընտրվեց ՀՀ ԱԳՆ-ն, բայց...»

Ճգնաժամը, որ սկսվել էր երկրում քաղաքացիական պատերազմի բռնկմամբ, իր մեջ ներառեց նաև ահաբեկչության դեմ պայքարը` այդպիսով Սիրիայում տեղի ունեցող իրադարձությունների մեջ ներքաշելով տարածաշրջանում իրենց շահերը հետապնդող ինչպես տարածաշրջանային տերությունների, այնպես նաև համաշխարհային գերտերությունների: