Ես չեմ կարծում, որ Ղարաբաղում պատերազմական գործողություններ լինեն, որովհետև Ադրբեջանը չի գնա այդ քայլին` հասկանալով, որ շատ կտուժի: Բլից քայլեր, ավելի խորացված ռազմական ակտեր կարող են լինել, բայց ընդհանրապես, աշխարհն այսօր չի գնա մեծ պատերազմի: Բոլորը լավ պատկերացնում են դրա հետևանքները, որ դա կարող է բոլորի վերջը լինել:

- Իսլամական այդ հանրապետությունը կամ շարժումն ի՞նչ վտանգ կարող է առաջացնել Հայաստանի համար:
- Ունենալով համաշխարհային խալիֆաթ ստեղծելու նպատակներ՝ նրանք ծրագրում են հարված հասցնել նաև Հարավային Կովկասի ուղղությամբ՝ դեպի Ռուսաստան: Նրանց նպատակը հիմնականում Ռուսաստանի տարածք ներթափանցելն է, հատկապես որ ՌԴ-ում կա մուսուլմանական մեծ զանգված: Իսկ այդ ծրագրերում Հայաստանը կարող է ոտքի տակ գնալ:

Այսօր միայն ծույլը չի քննադատում մեր արտաքին քաղաքականության ձախողումները՝ մեղադրելով արտգործնախարարությանը և նրա ղեկավարին։ Մինչդեռ անհաջողությունների պատճառը չպետք է փնտրել առանձին գործչի կամ գերատեսչության աշխատանքներում։ Դրանք համակարգային արատների հետևանք են, որոնք հնարավոր կլինի շտկել՝ XXI դարի համամարդկային և դեմոկրատական արժեքների որդեգրման ու իրագործման դեպքում։

Ստեղծվելիք Միջազգային ինտեգրացիայի նախարարությունը, ամենայն հավանականությամբ, պետք է զբաղվի Եվրասիական ինտեգրացիայով: Այս մասին «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում իր կարծիքը հայտնեց ՀՀ ԱԳ նախկին փոխնախարար, ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանը՝ անդրադառնալով կառավարության որոշմանը՝ ստեղծել Միջազգային ինտեգրացիայի նախարարություն:

Միջազգային իրավունքի տառի համաձայն՝ եթե ինքնաթիռը խփված է իր տարածքում, իրավական տեսակետից շատ դժվար է այնտեղ որևէ բան գտնել, քանի որ իր օդային տարածքն է խախտել: Ինչ վերաբերում է նրան, որ Ղարաբաղն իրենց օդային տարածքն է, այստեղ մեծ հարց է բացվում, քանի որ 94 թվականին, երբ զինադադարի պայմանագիր ստորագրվեց, այնտեղ չէր ասվում, որ Ղարաբաղի օդային տարածքում ոչ մի ինքնաթիռ չպետք է թռչի, այնպես որ, սա նրանց մեծ բացն է: Եթե խփված ուղղաթիռը չեզոք տարածքում է կամ Ղարաբաղի օդային տարածքում է, այդ դեպքում որևէ արդարացում գոյություն չունի:

Հայ-ռուս սլավոնական համալսարանի համաշխարհային քաղաքականության և միջազգային հարաբերությունների ամբիոնի վարիչ, արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանն այս հարցի առնչությամբ տեսակետ հայտնեց, թե նման հայտարարությամբ հանդես է եկել ոչ միայն Գերմանիայի արտգործնախարարը․ նույն բանն ասել է նաև դեսպան Անրի Ռենոն գնալուց առաջ, նույն բանի մասին խոսել է Ջոն Հեֆֆերնը, ինչպես նաև իրանցիները։

Դիվանագետի խոսքով վերջին նշանակումները իրեն բերում են եզրահանգման, որ դիլետանտիզմը գլուխ է բարձրացնում մեր դիվանագիտական կորպուսում, ինչը կարող է շատ լուրջ հետևանքներ ունենալ մեր արտաքին քաղաքականության խնդիրներում: «Դեսպանների նշանակման հարցում մեր իշխանությունների վարած կադրային քաղաքականությունը վտանգավոր է, վնասակար և արատավոր:

Կմտածեի՞ն արդյոք պարսից դիվանագետները, թե ինչ չարիք են բերելու իրենց գլխին` կանաչ լույս վառելով Ալեքսանդրի ճանապարհին: Որդին հարյուրապատիկ գերազանցեց հոր փառասիրությունը և ծավալապաշտական մարմաջը: Նա ծնկի բերեց պարսկական կայսրությունը:  Հելլենական վրեժը լիուլի լուծված էր: Սակայն դա աշխարհակուլ ծրագրերի մեկնակետն էր ընդամենը: Հորիզոնում ուրվագծվում են Ասիայի և Աֆրիկայի անծանոթ, խորհրդավոր ու գայթակղիչ երկրները՝ մինչև Հնդկաստան: Միայն առաջ, ընդառաջ փառապանծ հաղթանակների, նորանոր նվաճումների:

Վերջին տարիներին գիտական աշխարհում նկատվում է հատուկ հետաքրքրություն խարիզմի նկատմամբ: Առաջին անգամ այդ երևույթը որպես հասարակական գիտակցության բարդ գոյացություն ենթարկվում է սոցիալ-փիլիսոփայական համակարգված վերլուծության:

Դիվանագիտական հերթական սայթաքում: Այնուհետև Սպարտական դաշնությունը պելոպոնեսյան նավատորմի ծովակալ նշանակեց սպարտացի Լիսանդրին, որը, բարեկամական հարաբերություններ ունենալով պարսիկների հետ, նրանց փողերով սարքեց տեխնիկայի վերջին խոսքով հագեցած (անտիկ ժամանակների չափանիշներով) 200 ռազմանավ: Լիսանդրի թատերաբեմ իջնելը ճակատագրական եղավ Աթենքի համար: Նա հմուտ զորավար էր, հանդուգն և համարձակ՝ իր գործողությունների մեջ:

Խարիզմի դեմ անզոր են և՛ մեծը, և՛ փոքրը, և՛ թույլը, և՛ դյուցազնը. ապացուցված է` սկսած առասպելաբանությունից, վերջացած քաղաքական կյանքի իրական դրվագներով: Հիշենք, թե քաջ Սամսոնի գլխին ինչ օյին խաղաց Դալիլայի խարիզմը: Երբ Սամսոնն անխռով քնած էր, կտրեց նրա մազերը, հետո առանց խղճի խայթ զգալու նենգաբար մատնեց թշնամուն:

Դիվանագիտությունն արվեստ է, բայց նախևառաջ գիտություն է: Գիտությունը շարժվում է օրենքներով, և այդ շարժումը խաթարվում է, երբ խախտվում են օրենքները: Դրանցից ամենակարևորներից մեկը ուսուցանում է՝ պետության կայունությունը և ուժն ուղիղ համեմատական են նրա ներքին ամրությանը և այն բնակեցնող հանրության միասնականությանը:

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում Հայաստանի դեսպան, նախկին վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը հավատարմագրերը հանձնել է ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամային: Արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանն «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեց, թե դա դիվանագիտության մեջ ընդունված արարողակարգ է. հավատարմագրերը հանձնում են երկրի նախագահին:

Պրոֆեսիոնալ դիվանագետներն ու հետախույզներն ունեն մի կարևոր նշանաբան` իմանալ դիմացինի մասին ավելին, քան նա գիտե քո մասին, այսինքն` ունենալ նրա մասին հավաստի ինֆորմացիա: Այդ նպատակով դեսպանություններն ստեղծում են հատուկ քարտարան, որտեղ զետեղված են դեսպանընկալ երկրի պետական-քաղաքական, հասարակական, կուսակցական, դիվանագիտական, մշակութային գործիչների, խոշոր արդյունաբերողների և բիզնեսմենների մասին տեղեկանքներ` ‹‹քաղաքական-հոգեբանական դիմանկար››:

Վրաստանը Հայաստանի համար թիվ մեկ կարևորություն ներկայացնող երկրներից է, այն միակ օդանցքն է դեպի Եվրոպական միություն, հետևաբար նման նշանակում Հայաստանը իրեն կարող էր թույլ տալ, ասենք, Ջամայկայի, բայց ոչ Վրաստանի դեպքում:

431 թվականի մարտին Պլատեայի քաղաքացիներից մեկը, այսինքն` դավաճանը, որոնց առատութամբ Հունաստանը կարող էր մտնել Գինեսի գրքի մեջ, եթե այդպիսին լիներ Հին աշխարհում, քաղաքի դարպասները բացեց Սպարտայի դաշնակից փիգալիական 300-հոգանոց հոպլիտների առաջ, որոնք վերջնագիր ներկայացրին քաղաքային իշխանություններին` փոխել իրենց քաղաքական ուղղվածությունը և մտնել Բեովտիական լիգայի մեջ, այլ կերպ ասած` հարել Սպարտային:

Անգլիական հեղափոխության առաջնորդ Օլիվիեր Կրոմվելը չի թաքցրել իր դեմքի անբուժելի խոցերը: Մարգարե Մոհամեդը, Պետրոս Մեծը, Ալեքսանդր Մակեդոնացին և Հուլիոս Կեսարը տառապել են ընկնավորությամբ (էպիլեպսիա), ինչն ամենևին չի պակասեցրել նրանց խարիզմը, այլ ավելի է ուժեղացրել այն:

Մի առիթով Նապոլեոն Բոնապարտը հարցնում է իր արտաքին գործերի նախարար Շառլ Մորիս Թալեյրանին. ‹‹Դուք համարվում եք զրույցի և բանակցության վարպետ Եվրոպայում: Ո՞րն է ձեր անփոփոխ հաջողության գաղտնիքը››: Նախարարը պատասխանում է. ‹‹Դուք մարտից առաջ մանրակրկիտ պատրաստվում եք դրան: Ուսումնասիրում եք տեղանքը, ուժերի դասավորվածությունը, ծանոթանում եք հետախուզության տվյալներին և այլն, այդպես չէ՞: Այսինքն` դուք նախապատրաստվում եք: Ես էլ յուրաքանչյուր հանդիպումից առաջ նախապատրաստվում եմ: Դանում է իմ հաջողության գաղտնիքը››:

Աթենքի ռազմավարությունը հենված էր ցամաքում պաշտպանվելու, իսկ ծովում հարձակվելու սկզբունքի վրա: Համաձայն Պերիկլեսի ռազմական ծրագրի՝ նա պատրաստ էր զոհել Ատտիկան և դիմադրել՝ ապավինելով իր մտահղացմամբ Աթենքի շուրջը կանգնեցված պարիսպներին` ՙԵրկար պատերին՚: Բոլորին էր հայտնի, որ սպարտացիներն անվարժ էին բերդերի դեմ պատերազմելու մեջ:

Այն, որ Սոկրատեսը դիալեկտիկական փիլիսոփայության հիմնադիրն է հայտնի է բոլորիս: Այդ նա էր, որ անցում կատարեց բնափիլիսոփայությունից բարոյական փիլիսոփայություն, իր` սոկրատեսյան ոճը հակադրեց սոփեստների ճոռոմ, կեղծ, հաճախ` կյանքից կտրված ոճին, ինդուկցիան հմտորեն զուգագցեց դեդուկցիայի հետ:

Ընդհանուր առմամբ՝ Հելլադան խոցելի էր դառնում արտաքին թշնամու դեմ հանդիման, այն ժամանակ, երբ սրվում էին հնուց եկող մեկ գլուխ բարձրացնող, մեկ հանդարտվող մրցակցություն-թշնամանքն Աթենքի և Սպարտայի միջև, որն ի վերջո հանգեցնելու էր ռազմական ուժեղ բախման: Եվ քաղաքական այս իրավիճակը հիմնականում որոշելու էր հունական պետությունների պատմությունը V դարի վաթսուն տարիների ընթացքում:

«Հայեցակետ» հաղորդաշարի հյուրն է Հայ-Ռուս սլավոնական համալսարանի համաշխարհային քաղաքականության և միջազգային հարաբերությունների ամբիոնի վարիչ, արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանը:

Ստալինը համաշխարհային մասշտաբի դեմք էր, բայց չարագործ էր: Նա միլիոնավոր մարդկանց կյանքեր էր խլում, սակայն նրանով հմայվում էին Լիոն Ֆեյխտվանգերը, Բեռնարդ Շոուն, Ռոմեն Ռոլանը, լեդի Նենսի Աստորը և ուրիշ հայտնի դեմքեր: Ստալինը բացասական խարիզմատի կենդանի օրինակ էր, բռնակալի դասական օրինակ:

Ոդիսևսը նախ օգտվում է խոսքի ‹‹ինքնանվաստացման››, ‹‹ինքնափոքրացման›› մեթոդից, հետո ներկաների աչքի առաջ տեղի է ունենում զարմանալի փոփոխություն: Ոդիսևսը կարծես կերպարանափոխվում է. մեջքը շտկվում է, դեմքը` պայծառանում, ձայնը հնչում է ինչպես երկնային որոտ, խոսքերը փայլում են որպես կայծակ:

Ամուսինն իրավունք ուներ ծեծել կնոջը, եթե էքստազի մեջ նա համարձակվեր բերանից հանել խեղդիչ սարքը: Ամենաշատը, ինչն իրեն կարող էր թույլ տալ կինը, ամուսնու օրգազմից հետո հարցնելն էր. "Դու գո՞հ ես ինձնից, իմ ամուսին”: Նման անմեղ հարցը կարող էր դուր չգալ բոլոր ամուսիններին: Նրանցից խիստ պահպանողականները կարող էին վիրավորվել. "Ա՛խ դու, լիրբ, փչացած”: