добавить материал CONTACTS
Զուգահեռներ հայ և հրեա ժողովուրդների միջև ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ՀԻՄՔԵՐԸ Իսլամական դրույթներ Ունքյար-Իսքելեսի պայմանագիրը Երկու կայսրերի դիվանագիտական մենամարտը Տիլզիտում և Էրֆուրտում Փիլիպոս II Ռուսաց դիվանագիտությունը Յոթնամյա պատերազմի տարիներին «ԴԻՎԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ-ԱԼՖԱ. ՆԵՐԿԱՅԻ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԸ և ԱՊԱԳԱՅԻ ՊԱՏԿԵՐԸ» ԵՐԿՕՐՅԱ ՖՈՐՍԱՅԹ ՆԻՍՏ 18-րդ դարի ռուս նշանավոր դիվանագետները Հատուկ ծառայությունները սահմանադրական ժողովրդավարության կայացման պայմաններում (ՌԴ օրինակով)
LE MALAISE TURC MEMORANDUM OF UNDERSTANDING WAS SIGNED BETWEEN ARMENIAN “CHINA-EURASIA” COUNCIL AND THE SCO CHINESE COMMITTEE ON GOOD NEIGHBOURLINESS, FRIEN ARMENIAN SCHOLAR MHER SAHAKYAN WAS ELECTED AS A MEMBER OF THE ADVISORY BOARD OF THE INTERNATIONAL INSTITUTE FOR PEACE A DECLASSIFIED TOP SECRET CIA REPORT ON THE NAGORNO-KARABAKH CONFLICT JERUSALEM ARMENIAN PATRIARCHATE’S LAWSUIT ADVANCES THROUGH TURKISH COURTS WAR OF WORDS AT THE UN GENERAL ASSEMBLY BETWEEN ARMENIA, AZERBAIJAN AND TURKEY CAMPAIGN TO STOP KILLER ROBOTS «UNETHICAL» & «IMMORAL»: BOB WORK ACADEMIC SEMINAR EUROPE GOES SILK ROAD THROUGH ARMENIA TOOK PLACE IN YEREVAN REACHING A DURABLE PEACE IN THE NAGORNO-KARABAKH CONFLICT AMERICA HAS NO RIGHT TO TELL ARMENIA NOT TO SEND A HUMANITARIAN SQUAD TO SYRIA
ՔՐԴԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՆԻ ԳԵՐԱՇԽՈՒԺԱՑՈՒՄԸ ԵՎ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՐԾԱՐԾՈՒՄԸ
ՇԱՀԱՆ ԳԱՆՏԱՀԱՐՅԱՆ 
«Ազդակ»-ի գլխավոր խմբագիր, ԼԻԲԱՆԱՆ





Քրդերի կողմից Թել Աբյադի գրավումը ուղենշային ազդեցություն է ունեցել իրադարձությունները վերլուծողների համար: Ռազմական ուղիով այնպես է ստացվել է, որ Սիրիայի տարածքի քրդերը, ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ արեւմտյան ուժերն ու սիրիական կառավարական բանակները, ըստ էության, պատերազմել են «Իսլամական պետության» (ԻՊ) դեմ:  Բայց այս պատկերը համընդհանուր բնույթ չի կրում: Այն իրաքյան տարբերակի մոտավոր պատճենահանումն է, հատկապես նկատի ունենալով քրդական տարածքները ԻՊ-ի թափանցումներից զերծ պահելու միտումով իրականացված գործողությունները:

Պատկերն ավելի է խճճվում, եթե միացյալ ճակատի տարբեր միջավայրերը դիտարկելով այդ ուժերի կողքին տեսնենք նաեւ Թեհրանի աջակցությունը վայելող Հեզբոլլահի ջոկատները, կամ ուղղակի Իրանի կողմից շրջան գործուղված բանակայիններին:

Ռազմական իրադրությունների պարզած այս խճանկարը անմիջապես ցույց է տալիս, որ Արեւմուտքի կողմից հեռակառավարվող այս պատերազմը մերթ սահմանափակ գործողություններով, պարագայաբար կառավարական ուժերին անուղղակիորեն սատարելով, փոխել է արդեն ԻՊ-ն իբրեւ գործիք ծառայեցնելու իր դասական վարքագիծը: Նպատակային խնդիրը ոչ թե վարչակարգի անմիջական տապալումն է, այլ փուլ առ փուլ թուլացումը, զուգահեռ` ժողովրդագրական համապատկերի հիմնովին շրջումով, ի գին տեղահանությունների՝ պետություններ եւ նոր սահմաններ առաջացնելով:

Քրդական գործոնի աշխարհաքաղաքականացումը անշուշտ սիրիական տարածքով չի սահմանափակվում: Մուսուլում պատահածները, ԻՊ-ի կողմից իրաքյան Քուրդիստանում փորձված ոտնձգությունների կտրուկ կանխարգելումը, Թուրքիայում քրդական քաղաքական մտածողության զարթոնքը եւ նմանատիպ երեւույթներ գալիս են համալրվելու Թել Աբյադի քրդական ուժերի կողմից վերահսկումով:

Սիրիական պատերազմի առաջին իսկ օրվանից Անկարան հանկերգում էր մարդասիրական գոտու անվան տակ անվտանգության գոտու ստեղծումը: Այդ առաջադրանքը պարզապես արգելակման փորձ էր Սիրիայի, Իրաքի եւ Թուրքիայի քրդերի աշխարհագրական միավորման: Թել Աբյադը հզոր հարված է այդ առումով. եւ ոչ միայն, որովհետեւ իր հերթին ռազմավարական որոշ հենակետերի նկատառումով արգելակում է Թուրքիան եւ Սիրիայի տարածքում գործող իսլամական զինյալներին ու թուրքմեններին կապող ցամաքային ճանապարհները:

Թել Աբյադի գործողությունը քրդերի համար ճիշտ է, որ ռազմավարական նշանակություն ունի՝ ինքնավար երկրորդ Քուրդիստանի սահմանների իրողական կայացման առումով: Բայց արեւմտյան ուժերի ակներեւ օժանդակությունը եւ դրան նախորդող Մեծ յոթնյակի խմբի հանդիպման ավարտին ԱՄՆ-ի նախագահի զգուշացումը Անկարային` վերահսկելու իր սահմանները, որպեսզի իսլամ ահաբեկիչները չթափանցեն Սիրիա եւ Իրաք, արդեն պարզորեն խոսում է քրդական գործոնի աշխարհաքաղաքականացման մասին:
Սակայն Արեւմուտքի դերակատարությունը, եթե այս պահին քրդերին աջակցելով զսպում է ԻՊ-ի ախորժակները, անպայման չի նպաստում պաշտոնական Դամասկոսին: Սիրիական այլ տարածքներում չմիջամտելը եւ ԻՊ-ի արշավներին չհակազդելը արդեն իսկ խոսում է ԻՊ-ի նվաճումներին անուղղակի քաջալերանքի մասին:

Մեծ յոթնյակի խմբի հանդիպումը պարզապես առիթ էր, որպեսզի պաշտոնական Վաշինգտոնը պահը հասունացած նկատելով հայտարարելու, որ ԻՊ-ն  չպետք է արգելք հանդիսանա իրաքյան Քուրդիստանի կողքին սիրիական Քուրդիստանի ստեղծման համար: Այլապես, երկրի մասնատման եւ այդ առաջադրանքի իրականացման ու այդ  նպատակին` կառավարական ուժերի թուլացան համար ԻՊ-ը դեռեվս իբրեւ գործիք ծառայելու ժամանակ ունի:

Քրդական գործոնը դեռևս գերաշխուժացման միտումներ կդրսևորի: Հետադարձ ակնարկը վերհիշեցնում է առանց ուղղակի անվանարկելու քրդամետ կուսակցության հասցեին Էրդողանի հնչեցրած մեղադրանքները` Թուրքիան թուլացնելու եւ մասնատելու առումով:

Քրդական գործոնի գերաշխուժացումը խոսում է նաեւ Թուրքիային վերապահված նոր պատկերացման աշխարհաքաղաքական օրակարգի վերածվելու մասին: Եթե Թուրքիան և Քուրդիստանը վերածվել են աշխարհաքաղաքական օրակարգի, ապա այդքան էլ կանխահաս չէ հայկական տարածքային իրավունքների խնդրի միջազգայնացման համար ռազմավարական ուղիների մասին քննարկումներ նախաձեռնելը:
ՀՐԱՊԱՐԱԿՈՒՄՆԵՐ
3734 reads | 19.06.2015
|
ComForm">
Войдите:
avatar

Copyright © 2025 Diplomat.am tel.: +37491206460, +37499409028 e-mail: diplomat.am@hotmail.com