---

ՄԱՆՈՒՇԱԿ ԿԻԼՈՅԱՆ քաղաքագետ, ԵՐԵՎԱՆ Ռուսաստանը եվրասիական, սպեցիֆիկ պատմական փորձով և արժեքներով ամենամեծ պետությունն է աշխարհում: Ֆ. Տյուտչևի “Ռուսաստանին խելքով հասկանալ հնարավոր չէ” խոսքերը կարծես ժամանակակից ՌԴ-ի քաղաքական մշակույթի մի մասն է կազմում, ինչն էլ անկանխատեսելիության գիրկն է նետում: ՌԴ-ի պատմական անցյալը կապված է պետականության աջակցման և պահմանմանը, ուղղափառ ավանդույթների և բնական ու տնտեսական միջավայրի սերտ համադրմամբ: ՌԴ-ն բազմազգ և բազմակոնֆեսիոնալ երկիր է՝ ուղղափառության գերակայությամբ: Վերջինս մեծապես կապված է ռուսական պետականության հետ՝ ունենալով մեծ ազդեցություն, որն էլ ՌԴ-ին տարբերում է թե Եվրոպայից, թե Ասիայից՝ նրան դարձնելով “ուրիշ”: Ռուսական պետությունը ձևավորվել է արտաքին թշնամու դեմ պայքարում՝ աստիճանաբար ռուսական էլիտաների համախմբման և ուժեղ կենտրոնական իշխանության ստեղծմամբ: Այս գործոնները կազմել են ռուս ինքնության կորիզը, որը տարածքների զավթմամբ, “շերտերով պատելով”, պաշտպանել են: Արդյո՞ք ԽՍՀՄ-ի կազմությունն էլ այս տրամաբանությամբ է բացատրվում... Չերչիլի հայտնի “չկան մշտական դաշնակիցներ” պնդումը ուղիղ համեմատական է  Ալեքսանդր Երրորդի քիչ հայտնի “Ռուսաստանն ունի միայն երկու դաշնակից՝ բանակ և նավատորմ” խոսքերին: Ինչից էլ պարզ է դառնում, որ յուրաքանչյուրը իր շահերին է ընդառաջ գնում՝ ռազմավարական առաջնահերթությունների աստիճաններով: Հետաքրքիր է, սակայն, որ ի տարբերություն Արևմուտքի երկրների, այստեղ կոնֆեսիոնալ խնդիրները նվազ են հանդիպում: Ռուսները կազմում են ՌԴ-ի բնակչության 77%-ը, որոնց 43%-ն ուղղափառ են, և բնակչության 7%-ը դավանում է իսլամ, իսկ 13%-ը աթեիստ է: Ուղղափառությունը քիչ ուշադրություն է նվիրում  նյութականությանը, և ի հակադրություն կաթոլիկականությանը՝ մարդկանց չի դրդում սոցիալական խնդիրների լուծմանը, ինչպես նաև արդյունաբերական պահանջների՝ ի հակադրություն բողոքականությանը: Որպես արդյունք, զգացմունքայնությունը իրականության հանդեպ վերլուծական և ինստիտուցիոնալ մոտեցումները նվազ արդյունավետ է դարձնում: Այս ամենին գումարվում է կոլեկտիվ մտածելակերպը: Իվան Ահեղը, Պետրոս Առաջինը, Եկատերինա Մեծը ուղղափառությունը կրելով իրենց մեջ՝ ունեին նաև Արևմուտքին բնորոշ վերլուծական  ու պրագմատիկ միտք: Այսպիսին են փորձում բնութագրել նաև բոլշևիկների քաղաքականությունը, որը հենված էր Արևմուտքի ժողովրդավարության հանդեպ անվստահությամբ, և գերակայում էր պետության հանդեպ լոյալությունն ու ենթարկվածությունը: Արդյունքում ուղղափառության և ժողովրդավարության սիմբիոզը  ստեղծեց  “ժողովրդավարություն ռուսական համեմունքով”: Արդեն մի քանի տարի շրջանառվող “ռուսական էքսպանսիա” տերմինը կապված 2008թ-ի օգոստոսյան պատերազմի, 2014թ-ի Ղրիմի միացման և Ուկրաինայի արևելքում ուժերի աջակցության հետ, շատերը համարում են ռուսական կայսրության գործունեությունների շարունակությունը, սակայն հանուն արդարության պետք է նշել, որ Ռուսաստանը միջնադարում բացառություն չի եղել իր էքսպանսիաներով, ինչպես գաղութատիրական Արևմուտքը: Իսկ 1956թ և 1968թ դեպքերը համեմատական են Ալժիրում, Վիետնամում, Անգոլայում և այլուր Արևմուտքի գործողություններին: Սակայն եթե ժամանակակից Արևմուտքը “փոխվել” է, ապա ՌԴ-ն՝ ոչ, կամ ավելի ճիշտ չէ նմանվել Արևմուտքին: Լայն տարածում է ստացել նաև հաքերային հարձակումներում մեղադրանքները, հատկապես 2016թ-ի ԱՄՆ-ի  և ֆրանսիական նախագահական ընտրություններում ռուսական ակտիվ գործունեությունը: Քանի որ այսպիսի փաստերի ապացուցման գործընթացը շատ բարդ է, այն հրաշալի գործիք է ծառայում՝ քողարկելու իրական խնդիրները և օտարին մեղադրելու, որը նույնիսկ կենցաղում շատ տարածված երևույթ է: Ռուսաստանը դեռ միայն արձագանքում է հակամարտություններին, և եթե համեմատենք ԱՄՆ-ի (610 մլրդ),  ՉԺՀ-ի (216 մլրդ) և ՌԴ-ի (85մլրդ) ռազմական ծախսերը, մյուս կողմից էլ այն փաստը, որ 2008-ից բանակը նոր է սկսել մոդեռնիզացվել, այն էլ ոչ ամբողջությամբ,  պարզ է դառնում ռուսական ռազմական վտանգի իռացիոնալությունը: Մյուս կողմից պետք է նշել, որ ՌԴ-ն հետաքրքրված է շահույթով՝ հումքի արտահանմամբ, տնտեսական համագործակցությամբ և արևմտյան ներդրումներով, ինչը ենթադրում է ռազմական բախումների անպատեհություն: Ինչ վերաբերում է Ղրիմին, թերևս, արժի հիշել, որ Սև ծովում իր ներկայությունն ապահովելու համար Ռուսաստանը մի քանի անգամ պատերազմներ է վարել, և այս մի փորձն էլ իր դարավոր ռազմավարության մարտավարական լուծումն էր, որով էլ հետ պահեց ԱՄՆ-ին բարենպաստ դիրք զբաղեցնելուց, ինչը հնարավոր էր, քանի որ ռուսական զորքերի ներկայության ժամկետը թերակղզում լրանում էր 2017-ին: Հ.Գ.  Նորվեգիայում “Օկուպացիա” գիտա-ֆանտաստիկ հեռուստասերիալ է հեռարձակվում, որտեղ ՌԴ-ն օկուպացնում է Նորվեգիան:

ՄԱՆՈՒՇԱԿ ԿԻԼՈՅԱՆ

2335 reads | 12.05.2017 | - Գնահատել - Գերազանց է Լավ է Վատ չէ Վատ է Ահավոր է