ԱՐՏԱԳԱՂԹԸ ՈՐՊԵՍ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՂԵՏ ԿԱՄ ԹՌԻՉՔ ԴԵՊԻ ԱՆՀԱՅՏՈՒԹՅՈՒՆ (մաս 2-րդ)
 ԱՐՄԱՆ ՆԱՎԱՍԱՐԴՅԱՆԱրտակարգ և լիազոր դեսպան  Ագամեմնոնը կռվից դառնում է տուն, ուր նրա բացակայության ժամանակ կինը` Կլիտեմնեստրան, կապվում է Էգիսթոսի հետ: Նրանք ստորաբար սպանում են Տրոյայի հերոսին և վախենալով, որ Ագամեմնոնի տղան` Օրեստեսը, մի օր կլուծի հոր վրեժը, փորձում են նրան էլ սպանել: Օրեստեսի քույրը` Էլեկտրան, թաքցնում է եղբորը: Տղան մեծանում է և, ինչպես կարելի էր սպասել, սպանում է և' մորը, և' նրա սիրածին: Սակայն, լինելով զգայուն տղա, ընկնում է հոգեկան ծանր վիճակի մեջ: Վրեժխնդրության դիցուհիներ Էրինիներն էլ կրնկակող հետևում են նրան` ցանկանալով պատժել որպես մայրասպանի: Քրեական գործ է բացվում. Աթենքի դատարանը (Արեոպագոս)` անտիկ աշխարհի ամենադեմոկրատական ատյանը, արդարացնում է Օրեստեսին: Այստեղ վճռական դեր է խաղում Ապոլլոնի պաշտպանական խոսքը: Օրեստեսի առասպելը, որի հիմքում ընկած է մայրիշխանության և արյան վրեժի թեման, ոգեշնչել է Հին և Նոր աշխարհների շատ գրողների` Էսքիլեսին, Սոֆոկլեսին, Եվրիպիդեսին, ավելի ուշ` Վոլտերին, Դյումային, Սարտրին, Անույին և ուրիշների: (Ի դեպ, այս հարցում մենք առաջատար ենք. մեր պատմության մեջ կա և' հայրասպանության, և' մայրասպանության մեկտեղված օրինակ: Սամվել Մամիկոնյանը սպանում է ‹‹դավաճան հորը›› և ‹‹ուրացող մորը››` զուտ քաղաքական-հայրենասիրական դրդապատճառներով: Հետաքրքիր է` ինչպես կմեկնաբանեն IV դարում կատարված այս ողբերգությունը հայ հոգեվերլուծաբանները): Արտագաղթողը կրկնակի մայրասպա՞ն Ինչպես տեսանք, մայրասպանությունը սկիզբ է առել հին Հունաստանում: Բայց ինչո՞ւ է մայրասպան մակդիրը տրվում ամերիկացիներին: Հոգեվերլուծաբանները կարծում են, որ ամերիկյան արտագաղթին բնորոշ է մայրասպանությունը, ընդ որում` կրկնակի մայրասպանությունը: Ինչո՞ւ կրկնակի: Որովհետև, բացատրում են Ֆրոյդի հետնորդները, իմիգրանտը նախ սպանում է մորը, երբ թողնում է մայր հայրենիքը, ապա գալով նոր երկիր` խիստ անհարգալից է վերաբերվում նրան, ինչպես կվարվեն անբարոյական կնոջը. բռնաբարում է Ամերիկայի բնությունը, հետո աշխարհով մեկ աղմուկ է բարձրացնում էկոլոգիայի խնդիրների և շրջապատի աղտոտման մասին: Դաժան է ասված: (Ինձ հետաքրքրում է, թե ինչպիսին կլինի իմ հայրենակցի դեմքի արտահայտությունը, եթե ‹‹Զվարթնոց›› օդանավակայանում մեր արտագաղթողի ականջին փսփսան. ‹‹Կրկնակի մայրասպան››: Եթե կնոջը չեն հարգում, նրա ներկայացրած երկիրը նույնպես չեն հարգում, այն չեն դիտում որպես մայր հայրենիք: ԱՄՆ-ում այսօր էլ այդպիսի կատեգորիա գոյություն չունի: Բացի դրանից` այստեղ գաղթած պիոներներին խորթ է Եվրասիական արեալում իշխող մշակութային սիրային-հոգեբանական մթնոլորտը: Այն կնամեծարությունը, որը տարածված է Եվրոպայում, եկվորները չեն բերել Նոր աշխարհ: Ուժ, մկան, փող, բրուտալ սեքս: Սա է հարգի եղել Նահանգներում:  Երկու խումբ տղամարդկանց` ամերիկացիների և ասիացիների ենթարկել են թեստի: ‹‹Դուք ընտանիքով` մայր, կին, երեխա, դուրս եք եկել ծովային ճամփորդության: Ձեր նավը սկսում է խորտակվել: Միայն դուք գիտեք լողալ և կարող եք փրկել ձեր ընտանիքի միայն մեկ անդամի: Ո՞ւմ կընտրեք››: Ամերիկացիների պատասխանը. երեխային - 90%, կնոջը - 10%, մորը - 0%: Ասիացիների 100%-ը ցանկություն է հայտնել փրկել մորը: ‹‹Նոր կին կառնենք և երեխաներ կունենանք, նոր մայր չենք կարող ունենալ››,- ասել են նրանք: Ի դեպ, մոր հանդեպ տածած զգացմունքների առումով հռոմեացիների ժառանգորդ իտալացիները հետ չեն մնում ասիացիներից: ‹‹Ես հարգում եմ կնոջս, երես եմ տալիս սիրուհուս, սիրում եմ մորս››,- ասվում է իտալական անեկդոտում: Mama mia ասելիս իտալացին ընկնում է էքստազի մեջ: ՇԱՐՈՒՆԱԿԵԼԻ ՍԿԻԶԲԸ՝ ԱՅՍՏԵՂ
| |
| ԱՐՏԱԳԱՂԹ | |
| 2534 reads | 29.01.2013
| |
