добавить материал CONTACTS
Զուգահեռներ հայ և հրեա ժողովուրդների միջև ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ՀԻՄՔԵՐԸ Իսլամական դրույթներ Ունքյար-Իսքելեսի պայմանագիրը Երկու կայսրերի դիվանագիտական մենամարտը Տիլզիտում և Էրֆուրտում Փիլիպոս II Ռուսաց դիվանագիտությունը Յոթնամյա պատերազմի տարիներին «ԴԻՎԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ-ԱԼՖԱ. ՆԵՐԿԱՅԻ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԸ և ԱՊԱԳԱՅԻ ՊԱՏԿԵՐԸ» ԵՐԿՕՐՅԱ ՖՈՐՍԱՅԹ ՆԻՍՏ 18-րդ դարի ռուս նշանավոր դիվանագետները Հատուկ ծառայությունները սահմանադրական ժողովրդավարության կայացման պայմաններում (ՌԴ օրինակով)
LE MALAISE TURC MEMORANDUM OF UNDERSTANDING WAS SIGNED BETWEEN ARMENIAN “CHINA-EURASIA” COUNCIL AND THE SCO CHINESE COMMITTEE ON GOOD NEIGHBOURLINESS, FRIEN ARMENIAN SCHOLAR MHER SAHAKYAN WAS ELECTED AS A MEMBER OF THE ADVISORY BOARD OF THE INTERNATIONAL INSTITUTE FOR PEACE A DECLASSIFIED TOP SECRET CIA REPORT ON THE NAGORNO-KARABAKH CONFLICT JERUSALEM ARMENIAN PATRIARCHATE’S LAWSUIT ADVANCES THROUGH TURKISH COURTS WAR OF WORDS AT THE UN GENERAL ASSEMBLY BETWEEN ARMENIA, AZERBAIJAN AND TURKEY CAMPAIGN TO STOP KILLER ROBOTS «UNETHICAL» & «IMMORAL»: BOB WORK ACADEMIC SEMINAR EUROPE GOES SILK ROAD THROUGH ARMENIA TOOK PLACE IN YEREVAN REACHING A DURABLE PEACE IN THE NAGORNO-KARABAKH CONFLICT AMERICA HAS NO RIGHT TO TELL ARMENIA NOT TO SEND A HUMANITARIAN SQUAD TO SYRIA
ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԶՈՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԴԻՎԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ
ԱՐՄԱՆ ՆԱՎԱՍԱՐԴՅԱՆ
Արտակարգ և լիազոր դեսպան





Երկրի դիվանագիտական համակարգի ճկունությունը և հմտությունը հակադարձ համեմատական են նրա ռազմատնտեսական ներուժին: Որքան հզոր է երկիրը, այնքան թույլ է նրա դիվանագիտությունը:

Եվ հակառակը: Մեծ հաշվով` սա ոչ սոփեստություն է, ոչ էլ պարադոքսալ եզրահանգում: Հիշենք Վերածննդի շրջանի իտալական քաղաք-պետությունները: Նրանք թույլ էին, այնքան թույլ, որ ոչ զինված ուժեր ունեին, ոչ ոստիկանություն: Արտաքին ռազմական վտանգի դեպքում այդ գաճաճ պետությունները փլվում էին երեք խոզուկներից առնվազն երկուսի տնակների պես: Ինչո՞վ պետք է պաշտպանվեին նրանք: Դիվանագիտությամբ: Իսկ այն կառուցված էր խորամանկության, ստի և դաժանության հաշվարկներով: Դիվանագիտության այդ դպրոցի ակնառու ներկայացուցիչ Մաքիավելին այն անվանում էր «virtu», որը իտալերեն նշանակում է որևէ բանի հասնելու համար առաքելություն, միջոց:

Իտալացի հայտնի դիվանագետը իրեն հատուկ հեգնանքով ու ցինիզմով նույնացնում է ամենաթողությունը և դաժանությունը «virtu»-ի հետ, ցանկանալով ընդգծել, որ պետության շահերի պաշտպանության համար օգտակար է և ազնվությունը, և խարդախությունը: Նա արդարացնում էր միջազգային իրավունքի ստորադասումը ազգային հետաքրքրություններին` խաբեության, օպորտունիզմի և ուխտադրժության ճանապարհով: Եվ հոգ չէ, որ այն հակասի բարոյականության նորմերին: Փոխադարձ վստահությունը, հեռահար ծրագրերը և միջպետական հարաբերությունների բնականոն ու աստիճանական զարգացումը իտալացիները փոխարինել էին այնպիսի կոմբինացիաներով, որտեղ առաջնայինը այսրոպեական և անմիջական շահերն էին, ինչպես ասում են` «դիմացինից մի բան պոկելու» արատավոր մոլուցքը:

Փոքր-ինչ հետ գնանք և հիշենք, օրինակ, Հին Հռոմի դիվանագիտությունը: Ժառանգելով հունական դիվանագիտության հարուստ փորձն ու տեխնիկան` Հռոմը սկզբնական շրջանում այլ պետությունների և ժողովուրդների հետ իր հարաբերությունները ձևավորում էր փոխշահավետության, նրանց քաղաքական անկախությունն ու ինքնուրույնությունը հարգելու սկզբունքների վրա: Լատինական դաշնության շրջանակներում կնքված իրավապայմանագրային փաստաթղթերը դաշնության անդամներին երաշխավորում էին նույն իրավունքներն ու պարտականությունները:

Սակայն շատ շուտով դաշնության անդամներն սկսեցին դիմել Կապիտոլիում` այս կամ այլ հարցում մյուսների համեմատությամբ առավելություն կամ արտոնություններ ձեռք բերելու նպատակով: Հետո կոալիցիայի առանցքը համարվող այսպես կոչված Բարեկամության ուխտն իր տեղը զիջեց համագործակցության նոր ձևերին. դաշնության անդամներն առերես` կամավոր, իրականում հարկադրված ճանաչեցին Հռոմի գերակայությունը: «Senatus populusque Romanus», (լատ.) «սենատ և հռոմեական ժողովուրդ» արտահայտությունը դարձավ ներքին և արտաքին քաղաքականության առանցքային կանխադրույթը: Իսկ դրա հապավումը՝ S.P.Q.R. կրող դրոշները փողփողացին կայսրության անծայրածիր տարածքների վրա:

Կայսրության ընդարձակումը, որը հենվում էր ստրկատիրական բիրտ ուժի և նվաճողական քաղաքականության վրա, աստիճանաբար հետին պլան մղեց արտաքին աշխարհի հետ հարաբերվելու դեմոկրատական սկզբունքները: Նրա հռչակած «pax Romana»-ի (խաղաղություն Հռոմի իշխանության տակ) սկզբունքը կեսարների համար ի վերջո դարձավ իրավաբանական թավշյա ձեռնոցով օրենք՝ ուրիշ ժողովուրդներին նվաճելու և շահագործելու համար:

Այբբենական ճշմարտություն է` մեկ տիրապետող տերությունից և մի շարք արբանյակ երկրներից կազմված դաշինքներում անկախ ու ինքնիշխան պետությունների հավասարությունն ապահովող դիվանագիտական մեթոդներն աստիճանաբար բարոյապես մաշվում են:

Մի խոսքով` հզոր պետության համապատկերին դիվանագիտության օգտակար գործողության գործակիցը նկատելիորեն փոքրանում է: «Ուժային դիվանագիտությունը» ձգողական ուժ ունի: Լատինական դաշնությունը, ի վերջո, գրեթե նույնությամբ կրկնում են ԽՍՀՄ-ը կամ ՆԱՏՕ-ն, որոնց «հավասար» անդամները ակնածանքով և երկյուղած քծնանքով էին նայում Կրեմլի և Սպիտակ տան կողմը: Ընթերցողի մեջ կարող է բնական հարց ծագել. լավ, եթե պետականության և դիվանագիտության փոխկապակցվածության սույն մեկնաբանությունը գոյության իրավունք ունի, ինչո՞վ բացատրել ԱՄՆ-ի կամ Ռուսաստանի դիվանագիտության կենսունակությունն ու հաջողությունը: Հակասությո՞ւն: Ամենևին:

Այդ տերությունների արտաքին քաղաքականությունը հաճախ և, գրեթե որպես կանոն, հասնում է իր նպատակին ոչ այնքան դիվանագիտական արվեստի նրբության կամ մեթոդների ճկունության շնորհիվ: Նրանց գործելակերպի մեջ գերակշռում են «մկանային դիվանագիտությունը» և ուժի անթաքույց կիրառումը: Եվ ինչո՞ւ միայն Ամերիկան և Ռուսաստանը:

Օբյեկտիվ հայացքով նայեք դիվանագիտության պատմությանը. անհիշելի ժամանակներից ի վեր բազմաթիվ նման օրինակներ կգտնեք այնտեղ:
ԱՐՄԱՆ ՆԱՎԱՍԱՐԴՅԱՆ. ԴԻՎԱՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄՆԵՐ
3398 reads | 02.08.2013
|
ComForm">
Войдите:
avatar

Copyright © 2025 Diplomat.am tel.: +37491206460, +37499409028 e-mail: diplomat.am@hotmail.com